ولی فقیه های مذهب تشیع در طول تاریخ
ولی فقیه های مذهب تشیع در طول تاریخ
از آغاز دوران غیبت کبری ، علیرغم این که دستگاه اجرایی و حکومت ظاهری در دست شیعیان نبوده و توسط خلفا و سلسله ی پادشاهان غیر شیعه اعمال قدرت شده است ، مذهب شیعه با نوعی حکومت در حکومت خود را اداره کرده است ؛ به نحوی که مردم وجوهات شرعی و رد مظالم خود را به فقها می دادند و برای قضاوت و حل اختلافات خود به فقها رجوع می کردند و در صورت صدور حکم و فتوایی که مغایر با دستور حکومت مسلط ظاهری بود ، از فقها و مراجع تبعیت می کردند .
مانند فتوای تاریخی میرزای شیرازی در تحریم تنباکو که بر خلاف اعطای امتیاز تالبوت توسط ناصرالدین شاه به انگلیسی ها بود ، مردم از فتوای میرزای شیرازی تبعیت کردند و به ناچار قرار داد مذکور لغو گردید .
در هر عصری ، فقیه جامع الشرایط به عنوان حاکم شرع ، زعیم یا ولی فقیه شناخته می شد که حکم و سخن او فصل الخطاب عالم تشیع بوده است .
نام مبارک و محل و مدت زعامت این فقها بشرح ذیل است :
1- ابن قولویه ، قم 39سال
2- شیخ صدوق ، ری 13سال
3- شیخ مفید ، بغداد 32سال
4- سید مرتضی علم الهدی ، بغداد 23 سال
5- شیخ طوسی ، بغداد و نجف 24سال
6- ابن براج ، طرابلس 21 سال
7- شیخ مفید ثانی یا طوسی ، نجف 34سال
8- امین الدین طبرسی ، مشهد و سبزوار 23سال
9- ضیاء الدین راوندی ، کاشان 12سال
10- قطب الدین راوندی ، کاشان 13سال
11- ابن زهره ، حله 12سال
12- ابن ادریس ، حله 13سال
13- فخار شمس الدین موسوی ، حله 32سال
14- ابن نما ، حله 15سال
15- محقق حلی ، حله 22سال
16- علامه حلی ، حله و قزوین 36 سال
17- ابن سعید حلی ، حله 14 سال
18- عمیدی ، حله 28 سال
19- فخر المحققین ، حله 17
20- شهید اول ، حله 15
21- ابن خازن حائری ، ابن شهید اول ، حله
22- فاضل میسوری ف حله 16 سال
23- ابن فهد حلی ، حله 15 سال
24- ابن رشید قطیفی ، اسدی حلی ، ابن حلال جزایری ، حله
25- محقق ثانی یا محقق کرکی ، حلب و اصفهان 24سال
26- شهید ثانی جبع شام 24سال
27- حارسی ، جبل عامل و هرات 18سال
28- مقدس اردبیلی ، نجف 9سال
29- موسوی عاملی ، جبع شام 16سال
30- ملاعبدالله شوشتری ، اصفهان 34 سال
31- شیخ بهایی ف اصفهان 9سال
32- میر داماد استرآبادی ، اصفهان 9سال
33- مجلسی اول ، اصفهان 29 سال
34- مازندرانی طبرسی ، اصفهان 10 سال
35- محقق خوانساری ، اصفهان 18سال
36- علامه مجلسی یا مجلسی دوم ، اصفهان 12 سال
37- آقا جمال خوانساری ، اصفهان 15 سال
38- فاضل هندی ، اصفهان 12 سال
39- احمد جزایری ف اصفهان 13 سال
40- سید عبدالله جزایری ، نجف 23سال
41- وحید بهبهانی یا معلم الفقها 35 سال در نجف
42- علامع بحر العلوم طباطبایی ، نجف 4 سال
43- جعفر کاشف الغطا یا شیخ اکبر ف نجف 20 سال
44- موسی کاشف الغطا ف نجف 13 سال
45- علی کاشف الغطا نجف 13 سال
46- حجت الاسلام شفتی ، اصفهان ف 4 سال
47- صاحب جواهر ، نجف 6 سال
48- شیخ انصاری ، نجف 15 سال
49- میرزای شیرازی، سامرا، 31سال
50- آخوند خراسانی ، نجف 17 سال
51- محمد کاظم یزدی یا صاحب عروه ف نجف 8 سال
52- محمد تقی شیرازی یا میرزای دوم ، نجف ، 1سال
53- شیخ الشرعه اصفهانی ، نجف ، 1سال
54- شیخ عبد الکریم حائری یزدی ، قم 16 سال
55- آقا سید ابوالحسن اصفهانی ، نجف ، 10 سال
56- آیت الله العظمی بروجردی ، نجف و قم 15سال
57- امام خمینی ، قم ، نجف و تهران 30سال
58- امام خامنه ای ، تهران ، از سال 1368تا ...