استدلال امام کاظم به آیه مباهله

استدلال امام کاظم به آیه مباهله

امام کاظم (ع) در احتجاجش با خلیفه عباسی، هارون الرشید، به آیه مباهله برای اثبات حقانیت اهل بیت، استدلال میفرمایند. داستان از این قرار می باشد:

هارون الرشید، خلیفه عباسی، چگونه مى گویید: ما ذریّه پیامبر (ص) هستیم، در حالى که پیامبر نسلى از خود بر جاى نگذاشت ؟ زیرا نسل انسان از فرزند پسر است نه دختر، و شما فرزند دختر هستید و دختر، نسل ندارد.

امام کاظم، میفرمانید: ... به خدا پناه مى برم از شیطانِ رانده شده. به نام خداى مهرگستر مهربان.

وَمِن ذُرِّیَّتِهِ دَاوُودَ وَسُلَیْمَانَ وَأَیُّوبَ وَیُوسُفَ وَمُوسَى وَ هَارُونَ وَکَذَلِکَ نَجْزِى الْمُحْسِنِینَ وَزَکَرِیَّا وَیَحْیَى وَعِیسَى وَإِلْیَاسَ. (سوره انعام، آیه ۵۴-۸۵)

و از ذریّه اوست داوود و سلیمان و ایّوب و یوسف و موسى و هارون، و این گونه، نیکو کاران را پاداش مى دهیم، و نیز زکریّا و یحیى و عیسى و الیاس.

آنگاه از خلیفه عباسی، می پرسد: پدر عیسی، چه کسی بود؟هارون گفت: عیسى پدرى ندارد! آنگاه امام کاظم، می فرمایند:همانطور که قرآن، حضرت عیسی را از طریق مادر (حضرت مریم) به حضرت ابراهیم رساند، به همین ترتیب، ما نیز از طریق مادرمان حضرت فاطمه علیهاالسلام به ذریّه پیامبر، ملحق شده ایم.

باز هم دلیل بیاورم، هارون گفت: بیاورید. امام کاظم میفرمانید: این سخن خداى عز و جل (آیه مباهله):

فَمَنْ حَاجَّکَ فِیهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْاْ نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَکُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَکُمْ وَأَنفُسَنَا وَأَنفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل لَّعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْکَاذِبِینَ.

پس هر که در این باره، پس از دانشى که تو را حاصل آمده، با تو محاجّه کرد، بگو: بیایید پسرانمان و پسرانتان را و زنانمان و زنانتان را و خودمان و خودتان را فرا بخوانیم، سپس مباهله کنیم و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم.

پس مراد از «پسرانمان» در این آیه، حسن و حسین اند ، و مراد از «زنانمان»، فاطمه و مراد از «انفسنا»، على بن ابى طالب علیه السلام است.

بنابراین، بر خلاف رسوم جاهلیت، که تنها فرزند پسر را فرزند خود میدانستند، اسلام بر این فرهنگ غلط، مهر باطل کشیده است و فرزند دخترى، همچون فرزند پسرى، فرزند خود انسان است. «أَبنائنا»، بنا براین امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام فرزندان پیامبرند.

براساس این که امام حسن و امام حسین ‏علیهما السلام به دستور پیامبر در آن واقعه حضور داشتند و قرآن تعبیر نموده است که پیامبر فرزندان خود را ببرد، معلوم مى‏شود که نوه دخترى هم فرزند پدربزرگ است و الا پیامبر باید بیان میفرمودند: من فرزندی ندارم و حسنین، فرزندان داماد من، هستند. بنابراین، همان‏طور که به سیدهایى که از طریق پدر به پیامبر مى‏رسند، به عنوان فرزندان و نسل پیامبر، احترام گذاشته مى‏شود، لازم است به کسانى که مادرشان سید است نیز احترام گذاشت؛ و سید محسوب میشوند، اگرچه از نظر فقهى، به آنها خمس تعلّق نگیرد. در نتیجه در محرم بودن و انتساب نوادگان به یک شخص فرقى بین نوه دخترى و پسرى وجود ندارد. همانگونه که نوه پسرى به انسان محرم است و از نسل وى محسوب مى‏گردد نوه دخترى نیز چنین است، باید توجه داشت که همه امامان‏ علیهم السلام نوه دخترى پیامبر هستند و با وجودى که امام حسن و امام حسین‏ علیهم السلام نوه دخترى رسول خدا بودند در آیه مورد بحث از واژه «ابناء» استفاده گشت که به معناى پسران است.